ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများ

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။ ကုမ္ပဏီများက မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ဦးစားပေးအစု ရှယ်ယာများကို ဖန်တီးကြပါသနည်း။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာ ဆိုသည့်အမည်အတိုင်းကဲ့သို့ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများမှာ သာမန်အစုရှယ်ယာများထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော သို့မဟုတ် ပိုမိုဦးစားပေးခံရသော – အခွင့်အရေးများပါရှိသည့်သီးခြားအစုအရှယ်ယာအတန်း အစားတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ မည်သည့်အမျိုးအစားဦးစားပေးအခွင့်အရေးများရရှိသော၊ မည်သည့်အတိုင်းအတာ အထိ ဦးစားပေးအခွင့်အရေးများရရှိသောအစုရှယ်ယာများကို ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများအဖြစ်သတ်မှတ်ရမည်ဟု အသေးစိတ်သတ်မှတ်ထားသည့်သတ်မှတ်ချက်များမရှိပေ။ သို့ဖြစ်ရာ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာဆိုင်ရာအခွင့်အရေး များမှာ အခြေအနေတစ်ခုချင်းစီအလိုက် မတူညီဘဲ ကွဲပြားခြားနားမှုရှိနိုင်ပါသည်။ အများဆုံးတွေ့ရှိရတတ်သည့် ဦးစားပေးအခွင့်အရေးများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည် –

• ကုမ္ပဏီစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန်တွင် အမြတ်ဝေစုများ နှင့်/သို့မဟုတ် မတည်ငွေရင်းကို ခွဲဝေပေးချေ ရာတွင် သာမန်အစုရှယ်ယာများထက် ပိုမိုဦးစားပေးရရှိနိုင်သည့်အခွင့်အရေး နှင့်

• ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများအနေဖြင့် တိကျစွာသတ်မှတ်ထားသည့်ရပိုင်ခွင့်များကို ရရှိခံစားနိုင်သည့် အခွင့်အရေး၊ ဆိုလိုသည်မှာ – ခွဲဝေပေးအပ်ရမည့်အမြတ်ဝေစုသည် ကုမ္ပဏီ၏အောင်မြင်မှု နှင့် အကျိုး အမြတ်ရရှိမှုများအပေါ်မူတည်ခြင်းမရှိဘဲ တိကျစွာသတ်မှတ်ထားသည့်နှုန်းထားအတိုင်းတွက်ချက်၍ ခံစားရရှိပိုင်ခွင့် (အတိုးနှုန်းတွက်ချက်သကဲ့သို့) မျိုးဖြစ်ပါသည်။

ထိုသို့သောအခွင့်အရေးအမျိုးအစားများရရှိသည့်ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို သာမန်အစုရှယ်ယာများထက် ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေပိုမိုနည်းပါးသည့်အစုရှယ်ယာများအဖြစ် မှတ်ယူလေ့ရှိကြပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို အောက်ပါအကြောင်းရင်း သို့မဟုတ် ရည်ရွယ်ချက်များကြောင့် ထုတ်ဝေလိုကြပါ သည် –

• နောက်တွင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများထက် ကနဦး သို့မဟုတ် မူလအစုရှယ်ယာရှင်များကို ပိုမိုဦးစားပေးလိုခြင်း၊

• ကုမ္ပဏီတွင် ဝယ်ယူသည့်နှုန်းထားကိုအပြည့်အဝပေးရန် ငွေသားအလုံအလောက်အဆင်သင့်ရှိမနေသည့် အခြေအနေတွင် သာမန်အစုရှယ်ယာများကိုလည်း ထပ်မံထုတ်မရောင်းလိုဘဲ သို့မဟုတ် ထပ်မံထုတ် မရောင်းနိုင်ဘဲ အခြားလုပ်ငန်းတစ်ခုကိုဝယ်ယူခြင်းအတွက် အဖိုးစားနားအဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း၊

• အာမခံပစ္စည်းပေးရန်မလိုဘဲ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများထံမှအရင်းအနှီးငွေကြေးရယူသည့်နည်းလမ်းအဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း (ဘဏ်တွင် ငွေသားချေးယူခြင်းအတွက် ပေးချေရမည့်နှုန်းထားထက် ပိုမိုသက်သာသော နှုန်းထားဖြင့်)

• ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူနိုင်မည်ဆိုပါက အစုရှယ်ယာများထံသို့ အရင်းအနှီး တန်ဖိုးပြန်လည်ပေးအပ်သောနည်းလမ်းအဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ

၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေတွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများကို ကုမ္ပဏီ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံစည်းမျဉ်းတွင် ဖြစ်စေ၊ အစုရှယ်ယာရှင်များ၏အထူးဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် အခြားနည်းအတည်ပြု သတ်မှတ်နိုင်ကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများနှင့်စပ် လျဉ်းသည့်ဖော်ပြချက်ကို ပြည့်စုံစွာထည့်သွင်းဖော်ပြရန်လိုအပ်သည်ဟု ယေဘုယျအားဖြင့် မှတ်ယူနိုင်သည်ဖြစ်ရာ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများကို အတတ်နိုင်ဆုံးတိကျမှန်ကန်စွာသတ်မှတ်ဖော်ပြထားရန် အရေးကြီးပါသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပုဒ်မ ၇၃ တွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများထုတ်ဝေခွင့်ရှိသည့်မြန်မာ ကုမ္ပဏီများအခွင့်အရေးကို အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ အဆိုပါပုဒ်မ ၇၃ တွင် အောက်ပါကိစ္စရပ်များအတွက် ဦးစားပေးအခွင့်အရေးရှိကြောင်းသာ ရည်ညွှန်းဖော်ပြထားပါသည် –

• မတည်ငွေရင်းကိုပြန်လည်ပေးချေခြင်း၊

• ပိုလျှံသည့်ရရန်ပိုင်ခွင့်များ နှင့် အကျိုးအမြတ်များတွင်ပါဝင်ခြင်း၊

• စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုများ နှင့် သီးခြားစီဖြစ်သောအမြတ်ဝေစုများ၊

• ဆန္ဒမဲပေးခြင်း၊ နှင့်

• အခြားဦးစားပေးအစုရှယ်ယာအမျိုးအစားများ သို့မဟုတ် အခြားအစုရှယ်ယာများထက် ဦးစားပေးပြီး အမြတ်ဝေစုများ နှင့် မတည်ငွေရင်းကို ပေးချေခြင်း နှင့်

• အစုရှယ်ယာများကို ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူခြင်း။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည် ရံဖန်ရံခါ အဆိုပါအစုရှယ်ယာများမှ အခြားအစုရှယ်ယာအမျိုးအစားများ (သာမန် အစုရှယ်ယာများကဲ့သို့) သို့ ပြောင်းလဲနိုင်သည့်အခွင့်အရေးကိုလည်း ပေးအပ်တတ်ကြပါသည်။ အမျိုးအစားပြောင်း လဲနိုင်သည့်အခွင့်အရေးများကို ပုဒ်မ ၇၃ တွင်အတိအလင်းထည့်သွင်းဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော်လည်း ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပုဒ်မ ၅ တွင် မြန်မာကုမ္ပဏီများသည် အခြားအစုရှယ်ယာများအဖြစ်ပြောင်းလဲနိုင် သောအစုရှယ်ယာများကို ထုတ်ဝေခွင့်ရှိကြောင်း အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။

ပုဒ်မ ၇၃ တွင်ဖော်ပြထားသော ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်ကိစ္စရပ်များ စာရင်းသည် ပြည့်စုံသောစာရင်းတစ်ရပ်ဟုတ်၊ မဟုတ် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရှိနိုင်ပေ။ အဆိုပါစာရင်းသည် ပြည့်စုံ သောစာရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်ဆိုပါက ထိုစာရင်းပါကိစ္စရပ်များမှအပ အခြားမည်သည့်အမျိုးအစားဦးစားပေးအခွင့် အရေးကိုမျှ ပေးအပ်နိုင်မည်မဟုတ်သည့်သဘောသက်ရောက်သော်လည်း အဆိုပါပုဒ်မကို ထိုကဲ့သို့သာ အဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူကျင့်သုံးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ပုဒ်မ ၅ ပါအမျိုးအစားပြောင်းလဲနိုင်သည့်အခွင့်အရေးအပါအဝင် ပုဒ်မ ၇၃ ပါကိစ္စရပ်များတွင် မည်သည့်ကိစ္စအတွက်မဆို ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အများအားဖြင့် ခံစားရရှိလေ့ရှိသည့်အခွင့်အရေးအမျိုးအစားများကို ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားသည်ဖြစ်ရာ မြန်မာနိုင်ငံရှိကုမ္ပဏီတစ်ခု အနေဖြင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေတွင်ခွင့်ပြုထားခြင်းမရှိသော ဦးစားပေးအခွင့်အရေးရရှိစေမည့် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ထုတ်ဝေလိုသည့်အနေအထားမျိုးပေါ်ပေါက်လာနိုင်ခြေနည်းပါးပါသည်။

အောက်ဖော်ပြပါအပိုဒ်များတွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍အများအားဖြင့်ခံစားရရှိလေ့ရှိသည့် အခွင့်အရေးအမျိုးအစား ၅ မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြထားပါသည် –

အမြတ်ဝေစုဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ

အမြတ်ဝေစုများဦးစားပေးရပိုင်ခွင့်ရရှိသော ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်သည် အမြတ်ဝေစုများကို အခြားအစု ရှယ်ယာရှင်များထက် ဦးစားပေးရပိုင်ခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ခွဲဝေပေးအပ်နိုင် သောအကျိုးအမြတ်များထဲမှသာ အမြတ်ဝေစုများကို ခွဲဝေပေးအပ်ခွင့်ရှိသည်ဖြစ်ရာ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များ အား ဘဏ္ဍာနှစ်တစ်နှစ်အတွင်း အမြတ်ဝေစုများကို ရပိုင်ခွင့်ရှိသည့်အခွင့်အရေးကို အပြည့်အဝပေးအပ်ရန် မဖြစ် နိုင်ပါ။ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများအပေါ်ပေးအပ်သည့်အမြတ်ဝေစု၏သဘောသဘာဝမှာ အဆိုပါဦးစားပေးအစု ရှယ်ယာများဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များတွင် အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည့်ဦးစားပေးအခွင့်အရေးများအပေါ်မူတည်ပါ သည်။ အောက်ပါအခွင့်အရေးများမှာ အများအားဖြင့်တွေ့ရလေ့ရှိသည့်အမြတ်ဝေစုများဦးစားပေးရပိုင်ခွင့်အမျိုး အစားများ ဖြစ်ကြပါသည် –

အတိအကျသတ်မှတ်ထားသောအမြတ်ဝေစုများ (Fixed Dividends)

ဦးစားပေးရပိုင်ခွင့်ရှိသောအမြတ်ဝေစုများကို အများအားဖြင့် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများ၏မူလထုတ်ဝေနှုန်းထား အပေါ် တိကျစွာသတ်မှတ်ထားသောရာခိုင်နှုန်းအလိုက် ပေးချေရပါသည်။ ဥပမာ – ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာနှုန်းထား ၏ ၆ % ။ ထိုသို့သောအခြေအနေများတွင် အမြတ်ဝေစုများဦးစားပေးရပိုင်ခွင့်များ၌ အခြားနည်းဖော်ပြထားခြင်းမရှိ ပါက အမြတ်ဝေစုများကို အတိအကျသတ်မှတ်ထားပြီး ထိုသို့သောအမြတ်ဝေစုများကို “အတိအကျသတ်မှတ်ထား သောအမြတ်ဝေစုများ” ဟု ရည်ညွှန်းလေ့ရှိကြပါသည်။

အကျိုးအမြတ်တွင်ပါဝင်သောအမြတ်ဝေစုများ (Participating Dividends)

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည် အကျိုးအမြတ်များ၏ရာခိုင်နှုန်းအတိုင်းအတာတစ်ခုအထိသက်ဆိုင်သော အခွင့် အရေးရှိသည်ဟု သတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ ၄င်းကို “အကျိုးအမြတ်တွင်ပါဝင်သောအမြတ်ဝေစု” ဟု သတ်မှတ်လေ့ရှိ ကြပါသည်။ အကျိုးအမြတ်တွင်ပါဝင်သောအမြတ်ဝေစုများကို ခွဲဝေပေးမည့်အခြေအနေတွင် “အကျိုးအမြတ်များ” မှာ မည်သည်တို့ဖြစ်သည်နည်း၊ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များထံသို့ အမြတ်ဝေစုများခွဲဝေရန်ရရှိသည့်အကျိုး အမြတ်များ၏ရာခိုင်နှုန်းကို အဆိုပါအစုရှယ်ယာရှင်များအကြား မည်သို့ခွဲဝေပေးမည်နည်း ဆိုသည်တို့ကို တိတိ ကျကျသတ်မှတ်ထားရန် အရေးကြီးပါသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပါ “လက်အောက်ခံကုမ္ပဏီ” ၏အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွင် ဖော်ပြထား သည့်ပမာဏထက်ကျော်လွန်၍ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည့်အခွင့်အရေးမရှိသောအစုရှယ်ယာများမှတစ်ပါး အခြား ကုမ္ပဏီတစ်ခုကထုတ်ဝေထားသောအစုရှယ်ယာများအပေါ် ခွဲဝေပေးရမည့်အမြတ်ဝေစုတိုင်း၏ထက်ဝက်ကျော်ကို ရထိုက်ခွင့်ရှိသောကုမ္ပဏီလည်း ပါဝင်သည်ကို သတိပြုရန်အရေးကြီးပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ အကျိုးအမြတ်တွင်ပါဝင် သောအမြတ်ဝေစုဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများပေးအပ်သည့်ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကိုထုတ်ဝေခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ သည် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်၏လက်အောက်ခံကုမ္ပဏီအဖြစ်သို့ရောက်ရှိနိုင်ခြေရှိပါသည်။

စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုများ (Cumulative Dividends)

စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုဆိုသည်မှာ အမြတ်ဝေစုကို ပေးအပ်ရန်အချိန်စေ့ရောက်သည့်အချိန်တွင် မပေးအပ် ပါက ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုသူများအပေါ် ကြွေးမြီအဖြစ် တဖြည်းဖြည်းစုပေါင်းတင်ရှိလာသောအမြတ်ဝေစု ကိုဆိုလိုပါသည်။ စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုများကို အများအားဖြင့် အမြတ်ဝေစုများကိုခွဲဝေပေးချေခြင်းထက် ကုမ္ပဏီပိုမိုကြီးပွားတိုးတက်လာစေရန်အတွက် အကျိုးအမြတ်များကိုပြန်လည်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုသည့် တည်ထောင်စ ကုမ္ပဏီများတွင် အများအားဖြင့် အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါသည်။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များတွင် အခြားနည်းဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါက ဦးစားပေးအစု ရှယ်ယာများဆိုင်ရာအမြတ်ဝေစုရပိုင်ခွင့်များကို အများအားဖြင့် စုပေါင်းထားသောရပိုင်ခွင့်များဟု မှတ်ယူလေ့ရှိကြ ပါသည်။ သို့ရာတွင် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိရှိစေရန်အတွက် အဆိုပါပြဋ္ဌာန်းချက်များတွင် ထိုသို့ထုတ်ဝေထားကြောင်း တိတိကျကျဖော်ပြလေ့ရှိကြပါသည်။ နှစ်တစ်နှစ်စီအတွက် စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုများအပေါ် အမြတ်ဝေစု ခွဲဝေပေးချေရန်တာဝန်များကိုလည်း သတ်မှတ်ထားနိုင်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ နောက်နှစ်အတွက် အမြတ်ဝေစုကို မူလမတည်ငွေရင်းပမာဏ နှင့် မပေးချေရသေးသည့်အမြတ်ဝေစုများပမာဏတို့နှစ်ရပ်ပေါင်းအပေါ်မူတည်၍ တွက်ချက်ပေးမည်ဟူသော သတ်မှတ်ချက်မျိုးသတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။

မတည်ငွေရင်းဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည် ကုမ္ပဏီစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန်တွင် မတည်ငွေရင်းဆိုင်ရာပေးချေမှုများ သို့မဟုတ် အခြားခွဲဝေပေးမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အထူးအခွင့်အရေးတစ်ရပ်ရပ်ကို အလိုအလျောက်ပေးအပ်လေ့မရှိ ကြပေ။ သို့ရာတွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များ၌ ကုမ္ပဏီများစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန် တွင် မတည်ငွေရင်းနှင့် ပေးရန်ကျန်ရှိနေသေးသည့်ဦးစားပေးအမြတ်ဝေစုများကို အခြားအစုရှယ်ယာရှင်များထက် ဦးစားပေး၍ ပြန်လည်ရရှိနိုင်သည့်အခွင့်အရေးများကို သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းလေ့ရှိသည်မှာ ကျင့်သုံးနေကျလုပ်ထုံး လုပ်နည်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ ကုမ္ပဏီများစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန်တွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည် ပိုလျှံသည့်ရရန်ပိုင်ခွင့်များပါဝင်ခွင့်ကိုလည်းရရှိကြောင်းလည်း သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ပါသည်။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည် ကုမ္ပဏီ၏အစုရှယ်ယာမတည်ငွေရင်းတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်ပါဝင်သည်ဖြစ် ရာ အဆိုပါဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေနှင့်အညီ အစုရှယ်ယာမတည် ငွေရင်းလျှော့ချခြင်းအားဖြင့် ပယ်ဖျက်နိုင်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ပယ်ဖျက်ခံရသောဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များသည် ကုမ္ပဏီစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန်တွင် ရရှိခံစားခွင့်ရှိမည့်ပမာဏအထိသာ မတည်ငွေရင်းပမာဏကို ပြန်လည် ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

မဲပေးခြင်းဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များ၌ မဲပေးခွင့်ကို တိတိကျကျချန်လှပ်ထားခြင်းမရှိပါက သို့မဟုတ် ကန့်သတ်ထားခြင်းမရှိပါက ကုမ္ပဏီ၏အထွေထွေအစည်းအဝေးများတွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များသည် အခြားအစုရှယ်ယာရှင်များကဲ့သို့ တူညီသောမဲပေးခွင့်ကို ရရှိသည်ဟုမှတ်ယူရပါမည်။

သို့ရာတွင် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များသည် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများအတွက် အများအားဖြင့် မဲပေးခွင့်ရရှိလေ့ မရှိကြပါ သို့မဟုတ် အတော်အတန်ကန့်သတ်ထားသောမဲပေးခွင့်မျှသာရရှိလေ့ရှိကြပါသည်။ ဥပမာ – သတ်မှတ် ထားသောဖြစ်ရပ်များအတွက်သာ သို့မဟုတ် ကိစ္စရပ်အချို့ဖြစ်ပွားပြီးနောက် အဆိုပါကိစ္စရပ်များသည် ဦးစားပေး အစုရှယ်ယာရှင်များ၏အခွင့်အရေးများအပေါ်အကျိုးသက်ရောက်နိုင်ဖွယ်ရှိသည့်အနေအထားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရရှိ သည့်မဲပေးခွင့်။

အမျိုးအစားပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများ

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ရံဖန်ရံခါ ကုမ္ပဏီ၌ ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်များဆိုင်ရာအခြားပုံစံတစ်မျိုး – အများအားဖြင့် သာမန်အစုရှယ်ယာများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်သည့်အခြေအနေဖြင့် ထုတ်ဝေတတ်ကြပါသည်။ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များတွင် မည်သည့်အချိန်တွင် မည်သည့်အခြေအနေများ၌ ထိုသို့ အမျိုးအစားပြောင်းလဲနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း (ဥပမာ – အစုရှယ်ယာရှင်ထံမှ အကြောင်းကြားစာပေးပို့၍ မည်သည့် အချိန်တွင်မဆို၊ သို့မဟုတ် သတ်မှတ်ထားသောနေ့ရက်တွင်၊ သို့မဟုတ် သတ်မှတ်ထားသောကိစ္စရပ်တစ်ခုခု ဖြစ်ပွားပြီးနောက်) တိတိကျကျထည့်သွင်းသတ်မှတ်ထားရပါမည်။

အစုရှယ်ယာများနှင့်ပတ်သက်သောအမျိုးအစားပြောင်းလဲမှုများအားလုံးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများ အဖြစ်သို့ပြောင်းလဲနိုင်သော သာမန်အစုရှယ်ယာအရေအတွက်တစ်ရပ်ကို တွက်ချက်မည့်နှုန်းထားကို တိတိကျကျ သတ်မှတ်ထားရန်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ သို့မှသာ အမျိုးအစားပြောင်းလဲရာတွင် ပုံသေနည်းတစ်ရပ်ကို အခြေခံ ၍တွက်ချက်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာ – ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများထုတ်ဝေချိန် နှင့် အမျိုးအစားပြောင်းလဲခြင်း ဆိုင်ရာအခွင့်အရေးကျင့်သုံးချိန်တို့အကြား ကုမ္ပဏီ၏လုပ်ဆောင်နိုင်မှုစွမ်းရည်ကိုထင်ဟပ်စေသောပုံသေနည်း တစ်ရပ်။

အမျိုးအစားပြောင်းလဲနိုင်သောဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများတွင် အများအားဖြင့် အစု ရှယ်ယာများထပ်မံထုတ်ဝေခြင်းဖြင့် အစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်မှုရာခိုင်နှုန်းလျော့ကျခြင်းဆိုင်ရာအကျိုးသက်ရောက်မှု (Dilutive Effect) များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာရှင်များအကာအကွယ်ပေးခြင်းဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက် များကို ထည့်သွင်းရေးဆွဲလေ့ရှိကြပါသည်။ ဥပမာ – အစုရှယ်ယာများထပ်မံထုတ်ဝေခြင်းအတွက် ဦးစားပေး အစုရှယ်ယာရှင်များ၏သဘောဆန္ဒကိုရယူရန်လိုအပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အစုရှယ်ယာများထပ်မံထုတ်ဝေမည်ဆိုပါက အမျိုးအစားပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာနှုန်းထား သို့မဟုတ် ပုံသေနည်းကို ပြန်လည်ညှိနှိုင်းပြင်ဆင်ခြင်း။

ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူခြင်း

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူနိုင်သည်ဟူသောသတ်မှတ်ချက်ဖြင့်လည်း အများအားဖြင့် ထုတ်ဝေလေ့ရှိကြပါသည်။ ထိုသတ်မှတ်ချက်ဖြင့်ထုတ်ဝေပါက ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် အစုရှယ်ယာများကို ပြန်လည် ဝယ်ယူခွင့်ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည် သို့မဟုတ် ပြန်လည်ဝယ်ယူရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူနိုင် သောဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကိုပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူခြင်းကို ကုမ္ပဏီ၏ရွေးချယ်မှု (Option) အရဖြစ်စေ၊ အစုရှယ်ယာရှင်၏ရွေးချယ်မှု (Option) အရဖြစ်စေ၊ သတ်မှတ်ထားသောကိစ္စရပ်တစ်ခုခုဖြစ်ပွားပြီးနောက်တွင် ဖြစ်စေ  အများအားဖြင့် ဆောင်ရွက်လေ့ရှိကြပါသည်။ ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူနိုင်သောအစုရှယ်ယာများအကြောင်း ကို ယခင်ဆောင်းပါးတွင် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးတင်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည် gg။

ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို မည်သို့အမျိုးအစားသတ်မှတ်ထားပါသနည်း။

ကုမ္ပဏီဥပဒေရှုထောင့်မှလေ့လာရမည်ဆိုပါက ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများမှာ ကုမ္ပဏီ၏အစုရှယ်ယာမတည် ငွေရင်း၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများသည်လည်း အခြားအစု ရှယ်ယာများကဲ့သို့ပင် ကုမ္ပဏီစာရင်းရှင်းလင်းဖျက်သိမ်းချိန်တွင် မြီရှင်များထက်နောက်ကျ၍ ပေးချေမှုရရှိမည့် အစုရှယ်ယာအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေအရ အစုရှယ်ယာမတည်ငွေရင်းလျှော့ချခြင်းနည်း လမ်းဖြင့်သာ အဆိုပါဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို ပယ်ဖျက်နိုင်ပါသည်။ သို့ရာတွင် အတိအကျသတ်မှတ်ထား သော သို့မဟုတ် စုပေါင်းထားသောအမြတ်ဝေစုရရှိပိုင်ခွင့်များ (Fixed and Cumulative Dividend Rights) နှင့် ပြန်လည်ရွေးနုတ်ရယူခြင်းဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများ၏ပုံမှန်ဝိသေသ   လက္ခဏာများကြောင့် ဦးစားပေးအစုရှယ်ယာများကို စာရင်းကိုင်ပညာရပ်ရှုထောင့်မှနေ၍ ကြွေးမြီအမျိုးအစား တစ်ရပ်အဖြစ် အမှန်တကယ် သတ်မှတ်လေ့ရှိကြပါသည်။